Genetic Guide

ความสัมพันธ์ระหว่างพันธุกรรมกับโรคมะเร็ง โรคมะเร็งไม่ได้เกิดขึ้นเพียงเพราะพฤติกรรมหรือสิ่งแวดล้อมเท่านั้น แต่ พันธุกรรม หรือ ยีนส์ ของเราก็มีบทบาทสำคัญเช่นกัน ยีนส์เป็นเสมือนคู่มือที่ควบคุมการทำงานของเซลล์ หากเกิดความผิดปกติหรือการกลายพันธุ์ เซลล์อาจเริ่มแบ่งตัวอย่างไม่หยุดยั้งจนพัฒนาไปเป็นมะเร็งได้ สิ่งที่น่าสนใจคือ ความผิดปกติของยีนส์บางชนิดสามารถถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น ทำให้บางครอบครัวมีแนวโน้มเกิดมะเร็งมากกว่าปกติ ตัวอย่างที่พบได้บ่อยคือยีน BRCA1 และ BRCA2 ซึ่งเกี่ยวข้องกับมะเร็งเต้านมและรังไข่ หรือยีน MLH1, MSH2 ที่เกี่ยวข้องกับมะเร็งลำไส้ใหญ่ ยีนส์บอกความเสี่ยง แต่ไม่ใช่คำตัดสิน แม้จะตรวจพบการกลายพันธุ์ของยีนส์ที่เกี่ยวข้องกับมะเร็ง แต่ไม่ได้หมายความว่าผู้ที่มียีนส์เหล่านี้จะต้องเป็นมะเร็งอย่างแน่นอน แต่เป็นเพียง “ความเสี่ยงที่สูงกว่า” คนทั่วไป ดังนั้นการรู้ข้อมูลล่วงหน้าจึงเป็นเหมือนการมีแผนที่ ที่ช่วยให้เราป้องกันและเฝ้าระวังได้ตรงจุด มิติใหม่ของการป้องกัน: จากการรักษาสู่การรู้ล่วงหน้า ในอดีต การป้องกันมะเร็งมักเน้นไปที่การลดพฤติกรรมเสี่ยง เช่น เลี่ยงบุหรี่ แอลกอฮอล์ ...

พันธุกรรมกับภูมิแพ้ ทำไมบางคนถึงแพ้ง่ายกว่าคนอื่น? คุณเคยสงสัยไหมว่าทำไมบางคนกินกุ้งแล้วขึ้นผื่น แต่บางคนกลับกินได้เป็นกิโลโดยไม่เป็นอะไร หรือบางคนอยู่ในห้องฝุ่นนิดเดียวก็จามไม่หยุด ในขณะที่เพื่อนข้าง ๆ ไม่มีอาการเลย เรื่องนี้ไม่ใช่แค่ “ร่างกายอ่อนแอ” เท่านั้น แต่เกี่ยวข้องกับ พันธุกรรม และระบบภูมิคุ้มกันของเราด้วย พันธุกรรมมีผลต่อภูมิแพ้อย่างไร ยีน (Gene) บางชนิดถูกค้นพบว่ามีความเกี่ยวข้องกับโอกาสเสี่ยงในการเกิดโรคภูมิแพ้ เช่น โรคหืด ผื่นภูมิแพ้ผิวหนัง หรือแพ้อาหาร หากพ่อแม่มีประวัติเป็นภูมิแพ้ ลูกมีโอกาสสูงกว่าคนทั่วไปที่จะเป็นเช่นเดียวกัน เรียกว่า “พันธุกรรมส่งต่อความเสี่ยง” แต่การมีพันธุกรรมเสี่ยงไม่ได้แปลว่าจะต้องเป็นภูมิแพ้แน่นอน สิ่งแวดล้อมก็มีบทบาท เช่น การสัมผัสสารก่อภูมิแพ้ ฝุ่นละออง มลพิษ หรืออาหารบางชนิด ปัจจัยสิ่งแวดล้อมที่กระตุ้นภูมิแพ้ แม้ว่าพันธุกรรมจะเป็นตัวกำหนด “โอกาส” แต่สิ่งแวดล้อมคือปัจจัยที่กระตุ้นให้อาการเกิดขึ้นจริง เช่น ฝุ่น ไรฝุ่น และเกสรดอกไม้ อาหารบางประเภท เช่น นมวัว ไข่ กุ้ง ถั่ว มลพิษทางอากาศ และควันบุหรี่ ความเครียด และวิถีชีวิตที...

  โรคฝีดาษในเด็ก (Smallpox) แม้ในปัจจุบันจะเป็นโรคที่ได้รับการกำจัดไปแล้วทั่วโลก แต่ความรู้เกี่ยวกับโรคนี้ยังคงสำคัญ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในด้านพันธุกรรมและภูมิคุ้มกัน เนื่องจากบางโรคที่มีลักษณะคล้ายฝีดาษ เช่น โรคฝีดาษลิง (Monkeypox) หรือโรคติดเชื้อผิวหนังบางชนิด อาจมีความรุนแรงขึ้นในเด็กที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่องหรือมีความผิดปกติทางพันธุกรรมที่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน โรคฝีดาษคืออะไร โรคฝีดาษเกิดจากเชื้อไวรัส Variola virus มีลักษณะเด่นคือผื่นตุ่มน้ำหรือหนองที่ผิวหนัง ร่วมกับไข้สูง ปวดเมื่อยตามตัว และอาการอ่อนเพลีย แม้โรคนี้จะถูกประกาศว่าหมดไปตั้งแต่ปี ค.ศ. 1980 แต่เชื้อไวรัสที่เกี่ยวข้องหรือโรคที่มีอาการคล้ายคลึงกันยังคงพบได้ในบางพื้นที่ ความเกี่ยวข้องกับพันธุกรรม แม้โรคฝีดาษจะไม่ได้ถ่ายทอดทางพันธุกรรมโดยตรง แต่ พันธุกรรม มีบทบาทในความสามารถของร่างกายในการตอบสนองต่อการติดเชื้อ บางคนอาจมีการกลายพันธุ์ของยีนที่ควบคุมการทำงานของเซลล์ภูมิคุ้มกัน ทำให้มีความเสี่ยงต่อการติดเชื้อไวรัสได้รุนแรงกว่าเด็กทั่วไป การรู้ข้อมูลนี้สามารถช่วยให้แพทย์วางแผนการป้องกันและดูแลได้แม่นยำยิ่งขึ้น การ...

เคยสงสัยไหมว่า ทำไมบางคนกินจุกินจิก กินของหวานแทบทุกวันแต่ไม่อ้วน ในขณะที่บางคนเพียงแค่เผลอกินเค้กชิ้นเดียว น้ำหนักก็ขึ้นทันตาเห็น? คำตอบอาจไม่ได้อยู่แค่ที่ปริมาณแคลอรี่ หรือการออกกำลังกาย แต่ลึกลงไปถึง พันธุกรรม ที่ควบคุมการทำงานของร่างกายแต่ละคนอย่างละเอียดอ่อน พันธุกรรมคืออะไร และเกี่ยวอะไรกับความอ้วน? พันธุกรรม (Genetics) คือชุดคำสั่งที่ถ่ายทอดจากพ่อแม่สู่ลูก ผ่านยีน (genes) ซึ่งกำหนดรูปร่าง ลักษณะ และกระบวนการต่าง ๆ ภายในร่างกาย รวมถึง การควบคุมน้ำหนัก ด้วย งานวิจัยพบว่ายีนหลายตัวเกี่ยวข้องกับความเสี่ยงในการเกิดโรคอ้วน เช่น ยีน FTO (Fat Mass and Obesity-Associated Gene) ที่ถูกระบุว่ามีบทบาทสำคัญในการกระตุ้นความหิว ความอยากอาหาร และการสะสมไขมัน เมื่อมีการกลายพันธุ์บางตำแหน่งในยีนนี้ จะเพิ่มโอกาสที่บุคคลจะมีดัชนีมวลกาย (BMI) สูงกว่าคนทั่วไป แม้จะกินในปริมาณที่ใกล้เคียงกัน ไม่ใช่แค่ “กินเยอะ” แต่อยู่ที่ “การเผาผลาญ” บางคนเผาผลาญพลังงานได้เร็ว แม้จะกินมากแต่น้ำหนักแทบไม่ขึ้น ขณะที่บางคนมีอัตราเผาผลาญพื้นฐาน (Basal Metabolic Rate – BMR) ต่ำกว่าค่าเฉลี่ย ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับพ...

โรคพันธุกรรมคืออะไร โรคพันธุกรรม (Genetic Disorders) คือความผิดปกติที่เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของยีน (Gene) หรือโครโมโซม (Chromosome) ซึ่งเป็นตัวกำหนดลักษณะทางพันธุกรรมของร่างกาย เช่น สีผม สีตา รวมถึงการทำงานของอวัยวะต่าง ๆ การเปลี่ยนแปลงนี้อาจส่งผลต่อสุขภาพ ทำให้เกิดความผิดปกติทั้งในระดับเล็กน้อยจนถึงรุนแรง โรคพันธุกรรมบางชนิดแสดงอาการตั้งแต่เกิด ขณะที่บางชนิดจะปรากฏภายหลังเมื่อโตขึ้น และอาจถ่ายทอดจากพ่อแม่สู่ลูก หรือเกิดจากการกลายพันธุ์ใหม่โดยไม่เกี่ยวกับพันธุกรรมของครอบครัวก็ได้ สาเหตุของโรคพันธุกรรม ความผิดปกติของยีน (Gene Mutation) เกิดจากการเปลี่ยนแปลงในดีเอ็นเอ เช่น โรคธาลัสซีเมีย, โรคฮีโมฟีเลีย ความผิดปกติของโครโมโซม (Chromosomal Abnormalities) เช่น โครโมโซมเกินหรือขาด ทำให้เกิดภาวะดาวน์ซินโดรม การถ่ายทอดทางพันธุกรรม (Inherited Disorders) เช่น โรคที่ถ่ายทอดแบบยีนเด่น ยีนด้อย หรือยีนบนโครโมโซมเพศ โรคพันธุกรรมพบบ่อยมีอะไรบ้าง ธาลัสซีเมีย (Thalassemia) ภาวะโลหิตจางที่เกิดจากการสร้างฮีโมโกลบินผิดปกติ ดาวน์ซินโดรม (Down Syndrome) ภาวะที่มีโครโมโซมคู่ที่ 21 เกิน ฮ...